Ibn Sina: Riyazet and Mücahede in Seeking Truth
Summary
Bu akşamki konuşmamızda, İbn-i Sina'nın felsefesinde riyazet ve mücahede yöntemi ile burhan yöntemi arasındaki ilişkiyi ele aldık. İbn-i Sina, İslam felsefesi geleneğinin en önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilir ve özellikle burhan yönteminin savunucusu olarak bilinir. Ancak, onun eserlerinde riyazet ve mücahede yönteminin metafizik bilgiye ulaşmadaki rolü de tartışılmıştır. Bu bağlamda, İbn-i Sina'nın "El-İşarat ve Tembihat" adlı eserinde, riyazet ve mücahede yönteminin hakikate ulaşmada nasıl bir katkı sağladığına dair değerlendirmeler bulunmaktadır.
İbn-i Sina'nın felsefesi, Aristotelesçi geleneğin İslam dünyasına aktarılması ve yeniden şekillendirilmesi sürecinde önemli bir rol oynamıştır. Bu süreçte, İslam öncesi dönemde var olan mistik eğilimler de felsefi düşünceye entegre edilmiştir. İbn-i Sina, riyazet ve mücahede yönteminin, burhan yöntemine ek olarak, insanın hakikate ulaşmasında bir araç olabileceğini savunur. Bu yöntem, insanın manevi dünyaya yönelmesi ve ilahi mertebeyi temaşa etmesi için bir vesile olarak görülür.
Riyazet ve mücahede yönteminin temelinde, insanın zihnini ve kalbini uluhiyet mertebesine yönlendirmesi yatar. Bu yöntem, kişinin bedensel hazlarını kontrol altına alarak, manevi bir derinleşme yaşamasını sağlar. İbn-i Sina'ya göre, bu süreçte kişi, varoluşun mertebelerini idrak etmeye başlar ve birliğe doğru ilerler. Bu, kişinin parçalanmışlıktan kurtulup, mutlak birlik ve zorunluluğa doğru bir seyir izlemesi anlamına gelir.
İbn-i Sina'nın bu yaklaşımı, İslam düşünce geleneğinde tasavvufun hakikate ulaştırıcı bir yöntem olarak kabul edilmesine zemin hazırlamıştır. Bu bağlamda, riyazet ve mücahede yöntemi, Burhan yöntemine alternatif veya tamamlayıcı bir yol olarak değerlendirilmiştir. İbn-i Sina'nın bu konudaki görüşleri, sonraki dönemlerde İslam felsefesi ve tasavvuf geleneğinde önemli etkiler yaratmıştır.
Key Takeaways:
- İbn-i Sina, burhan yönteminin savunucusu olarak bilinse de, riyazet ve mücahede yönteminin de hakikate ulaşmada önemli bir rol oynadığını savunur. Bu yöntem, insanın manevi dünyaya yönelmesi ve ilahi mertebeyi temaşa etmesi için bir vesile olarak görülür. [29:21]
- Riyazet ve mücahede yöntemi, insanın zihnini ve kalbini uluhiyet mertebesine yönlendirmesiyle, bedensel hazlarını kontrol altına alarak manevi bir derinleşme yaşamasını sağlar. Bu süreç, kişinin parçalanmışlıktan kurtulup, mutlak birlik ve zorunluluğa doğru bir seyir izlemesi anlamına gelir. [32:23]
- İbn-i Sina'nın bu yaklaşımı, İslam düşünce geleneğinde tasavvufun hakikate ulaştırıcı bir yöntem olarak kabul edilmesine zemin hazırlamıştır. Riyazet ve mücahede yöntemi, Burhan yöntemine alternatif veya tamamlayıcı bir yol olarak değerlendirilmiştir. [39:40]
- İbn-i Sina, riyazet ve mücahede yönteminin, kişinin varoluşun mertebelerini idrak etmesine ve birliğe doğru ilerlemesine olanak tanıdığını belirtir. Bu, kişinin parçalanmışlıktan kurtulup, mutlak birlik ve zorunluluğa doğru bir seyir izlemesi anlamına gelir. [41:03]
- İbn-i Sina'nın bu konudaki görüşleri, sonraki dönemlerde İslam felsefesi ve tasavvuf geleneğinde önemli etkiler yaratmıştır. Bu bağlamda, riyazet ve mücahede yöntemi, Burhan yöntemine alternatif veya tamamlayıcı bir yol olarak değerlendirilmiştir. [54:42]
Youtube Chapters:
[00:00] - Welcome
[03:05] - İbn-i Sina and Islamic Philosophy
[06:14] - Neoplatonism and Mysticism
[09:14] - Platonic Mysticism
[13:54] - Farabi and the Theory of Emanation
[17:36] - Ebu Süleyman Sicistani and Sufi Philosophy
[20:08] - İbn-i Sina's "El-İşarat ve Tembihat"
[23:59] - Prophethood and Philosophy
[27:11] - The Concept of the Arif
[29:21] - Riyazet and Mücahede Methods
[32:23] - The Role of the Body and Soul
[35:39] - The Process of Spiritual Ascension
[37:00] - The Source of Knowledge
[39:40] - The Experience of Unity
[41:03] - The Path to Ultimate Happiness
[49:23] - The Role of the Guide
[51:46] - Following the Prophet
[54:42] - İbn-i Sina's Influence on Islamic Thought
[01:00:33] - Suhrawardi and the Combination of Methods
[01:03:03] - Questions and Answers
Study Guide
Bible Study Discussion Guide
Bible Reading:
- Romans 12:1-2
- 1 Corinthians 9:24-27
- Philippians 3:12-14
---
Observation Questions:
1. İbn-i Sina'nın felsefesinde riyazet ve mücahede yönteminin burhan yöntemine nasıl bir katkı sağladığı tartışılmıştır. Bu yöntemlerin temel amacı nedir? [29:21]
2. İbn-i Sina'nın "El-İşarat ve Tembihat" adlı eserinde riyazet ve mücahede yönteminin nasıl ele alındığını ve bu yöntemlerin hakikate ulaşmada nasıl bir rol oynadığını anlatır mısınız? [20:08]
3. İbn-i Sina'nın felsefesinde, insanın manevi dünyaya yönelmesi ve ilahi mertebeyi temaşa etmesi için hangi yöntemler önerilmektedir? [32:23]
4. İbn-i Sina'nın tasavvufun hakikate ulaştırıcı bir yöntem olarak kabul edilmesine nasıl bir zemin hazırladığına dair düşüncelerini paylaşır mısınız? [41:03]
---
Interpretation Questions:
1. İbn-i Sina'nın riyazet ve mücahede yöntemini burhan yöntemine alternatif veya tamamlayıcı bir yol olarak değerlendirmesi, İslam düşünce geleneğinde nasıl bir etki yaratmıştır? [54:42]
2. İbn-i Sina'nın felsefesinde, insanın parçalanmışlıktan kurtulup mutlak birlik ve zorunluluğa doğru bir seyir izlemesi ne anlama gelir? [41:03]
3. İbn-i Sina'nın riyazet ve mücahede yönteminin, kişinin varoluşun mertebelerini idrak etmesine nasıl olanak tanıdığına dair düşüncelerini tartışınız. [39:40]
4. İbn-i Sina'nın tasavvuf ve felsefe arasındaki ilişkiyi nasıl ele aldığına dair düşüncelerini paylaşır mısınız? [49:23]
---
Application Questions:
1. İbn-i Sina'nın önerdiği riyazet ve mücahede yöntemlerini kendi manevi yolculuğunuzda nasıl uygulayabilirsiniz? Bu yöntemlerin günlük yaşamınıza nasıl bir katkı sağlayabileceğini düşünüyorsunuz? [32:23]
2. Manevi dünyaya yönelmek ve ilahi mertebeyi temaşa etmek için hangi pratikleri hayatınıza dahil edebilirsiniz? Bu pratiklerin sizin için anlamı nedir? [35:39]
3. İbn-i Sina'nın felsefesinde bahsedilen parçalanmışlıktan kurtulup birliğe doğru ilerleme sürecini kendi yaşamınızda nasıl deneyimleyebilirsiniz? Bu süreçte karşılaşabileceğiniz zorluklar nelerdir? [41:03]
4. Tasavvufun hakikate ulaştırıcı bir yöntem olarak kabul edilmesi, sizin manevi yolculuğunuzda nasıl bir rol oynayabilir? Bu yöntemi hayatınıza nasıl entegre edebilirsiniz? [54:42]
5. İbn-i Sina'nın felsefesinde önerilen yöntemlerin, modern yaşamın getirdiği zorluklarla başa çıkmada nasıl yardımcı olabileceğini düşünüyorsunuz? Bu yöntemleri uygulamak için hangi adımları atabilirsiniz? [49:23]
6. İbn-i Sina'nın felsefesinde bahsedilen ilahi mertebeyi temaşa etme sürecini kendi yaşamınızda nasıl deneyimleyebilirsiniz? Bu süreçte hangi manevi pratikleri uygulayabilirsiniz? [39:40]
7. İbn-i Sina'nın felsefesinde önerilen yöntemlerin, kişisel gelişiminiz ve manevi yolculuğunuz üzerindeki etkilerini nasıl değerlendirebilirsiniz? Bu yöntemleri uygulamak için hangi değişiklikleri yapabilirsiniz? [41:03]
Devotional
Day 1: Manevi Dünyaya Yönelme ve İlahi Mertebeyi Temaşa Etme
İbn-i Sina, burhan yönteminin savunucusu olarak bilinse de, riyazet ve mücahede yönteminin de hakikate ulaşmada önemli bir rol oynadığını savunur. Bu yöntem, insanın manevi dünyaya yönelmesi ve ilahi mertebeyi temaşa etmesi için bir vesile olarak görülür. Riyazet ve mücahede, kişinin bedensel hazlarını kontrol altına alarak, manevi bir derinleşme yaşamasını sağlar. Bu süreç, kişinin parçalanmışlıktan kurtulup, mutlak birlik ve zorunluluğa doğru bir seyir izlemesi anlamına gelir. İbn-i Sina'nın bu yaklaşımı, İslam düşünce geleneğinde tasavvufun hakikate ulaştırıcı bir yöntem olarak kabul edilmesine zemin hazırlamıştır. [29:21]
"Ve Rabbinizden bağışlanma dileyin, sonra O'na tövbe edin ki, belirli bir süreye kadar sizi güzel bir şekilde faydalandırsın ve her fazilet sahibine faziletini versin. Eğer yüz çevirirseniz, o zaman ben sizin için büyük bir günün azabından korkarım." (Hud 11:3, ESV)
Reflection: Bugün, manevi dünyaya yönelmek için hangi bedensel hazlardan vazgeçmeniz gerektiğini düşünün. Bu süreçte Tanrı'nın rehberliğini nasıl arayabilirsiniz?
Day 2: Zihni ve Kalbi Uluhiyet Mertebesine Yönlendirme
Riyazet ve mücahede yöntemi, insanın zihnini ve kalbini uluhiyet mertebesine yönlendirmesiyle, bedensel hazlarını kontrol altına alarak manevi bir derinleşme yaşamasını sağlar. Bu süreç, kişinin parçalanmışlıktan kurtulup, mutlak birlik ve zorunluluğa doğru bir seyir izlemesi anlamına gelir. İbn-i Sina'ya göre, bu yöntem, insanın manevi dünyaya yönelmesi ve ilahi mertebeyi temaşa etmesi için bir vesile olarak görülür. Bu, kişinin varoluşun mertebelerini idrak etmeye başlaması ve birliğe doğru ilerlemesi anlamına gelir. [32:23]
"Ve Rabbinizden bağışlanma dileyin, sonra O'na tövbe edin ki, belirli bir süreye kadar sizi güzel bir şekilde faydalandırsın ve her fazilet sahibine faziletini versin. Eğer yüz çevirirseniz, o zaman ben sizin için büyük bir günün azabından korkarım." (Hud 11:3, ESV)
Reflection: Bugün, zihninizi ve kalbinizi uluhiyet mertebesine yönlendirmek için hangi adımları atabilirsiniz? Bu süreçte hangi bedensel hazlardan vazgeçmeniz gerekebilir?
Day 3: Tasavvufun Hakikate Ulaştırıcı Yöntem Olarak Kabulü
İbn-i Sina'nın bu yaklaşımı, İslam düşünce geleneğinde tasavvufun hakikate ulaştırıcı bir yöntem olarak kabul edilmesine zemin hazırlamıştır. Riyazet ve mücahede yöntemi, Burhan yöntemine alternatif veya tamamlayıcı bir yol olarak değerlendirilmiştir. Bu yöntem, insanın manevi dünyaya yönelmesi ve ilahi mertebeyi temaşa etmesi için bir vesile olarak görülür. İbn-i Sina'nın bu konudaki görüşleri, sonraki dönemlerde İslam felsefesi ve tasavvuf geleneğinde önemli etkiler yaratmıştır. [39:40]
"Ve Rabbinizden bağışlanma dileyin, sonra O'na tövbe edin ki, belirli bir süreye kadar sizi güzel bir şekilde faydalandırsın ve her fazilet sahibine faziletini versin. Eğer yüz çevirirseniz, o zaman ben sizin için büyük bir günün azabından korkarım." (Hud 11:3, ESV)
Reflection: Tasavvufun hakikate ulaştırıcı bir yöntem olarak kabul edilmesi sizin için ne ifade ediyor? Bu anlayışı günlük yaşamınıza nasıl entegre edebilirsiniz?
Day 4: Varoluşun Mertebelerini İdrak Etme ve Birliğe İlerleme
İbn-i Sina, riyazet ve mücahede yönteminin, kişinin varoluşun mertebelerini idrak etmesine ve birliğe doğru ilerlemesine olanak tanıdığını belirtir. Bu, kişinin parçalanmışlıktan kurtulup, mutlak birlik ve zorunluluğa doğru bir seyir izlemesi anlamına gelir. Bu süreç, insanın manevi dünyaya yönelmesi ve ilahi mertebeyi temaşa etmesi için bir vesile olarak görülür. [41:03]
"Ve Rabbinizden bağışlanma dileyin, sonra O'na tövbe edin ki, belirli bir süreye kadar sizi güzel bir şekilde faydalandırsın ve her fazilet sahibine faziletini versin. Eğer yüz çevirirseniz, o zaman ben sizin için büyük bir günün azabından korkarım." (Hud 11:3, ESV)
Reflection: Bugün, varoluşun mertebelerini idrak etmek için hangi adımları atabilirsiniz? Bu süreçte birliğe doğru nasıl ilerleyebilirsiniz?
Day 5: İbn-i Sina'nın İslam Düşüncesine Etkisi
İbn-i Sina'nın bu konudaki görüşleri, sonraki dönemlerde İslam felsefesi ve tasavvuf geleneğinde önemli etkiler yaratmıştır. Bu bağlamda, riyazet ve mücahede yöntemi, Burhan yöntemine alternatif veya tamamlayıcı bir yol olarak değerlendirilmiştir. İbn-i Sina'nın felsefesi, Aristotelesçi geleneğin İslam dünyasına aktarılması ve yeniden şekillendirilmesi sürecinde önemli bir rol oynamıştır. [54:42]
"Ve Rabbinizden bağışlanma dileyin, sonra O'na tövbe edin ki, belirli bir süreye kadar sizi güzel bir şekilde faydalandırsın ve her fazilet sahibine faziletini versin. Eğer yüz çevirirseniz, o zaman ben sizin için büyük bir günün azabından korkarım." (Hud 11:3, ESV)
Reflection: İbn-i Sina'nın İslam düşüncesine olan etkisi sizin için ne ifade ediyor? Bu etkileri kendi manevi yolculuğunuzda nasıl değerlendirebilirsiniz?
Quotes
İbn -i Sina, İslam düşüncesi tarihinde riyazet ve mücahede yönteminin değil, burhan yönteminin temsilcisidir. Yani burhan yöntemi en önemli şahısları kimdir diye sorsak ilk iki ya da üç sırada İbn -i Sina gelir. Dolayısıyla Burhan yönteminin en yüksek temsili nin kitaplarında riyazet ve mücahede yönteminin metafizik bilgiye yani eskilerin tabiriyle marifetullah 'a, insanın en büyük mutluluğuna ya da insanın en yüksek yetkinliğine ulaştırabilmekte, ulaşılmasında katkısının ne olduğu problemini ele almaya çalışacağız aslında. Temel sorunumuz bu. [00:03:24]
İhvan -ı Safa her ne kadar çok sistemli bir şekilde işlemesede felsefi araştırmayanın yani burhan yöntemiyle yapılan araştırmanın kavramsal bir kesinliğe ulaştırdığını lakin felsefenin nihai amacı olan hakikat bilgisine dair aksi alınamaz bir yakinin ancak burhani araştırmaya ilave olarak zifredilebilecek bir kalp temizliği ve safa -un nefs diyorlar onlar. Nefsin arındırılması, nefsi arındırılmasıyla sağlanacağını düşündüler. Ve burada Allah 'ın veli kullarına yani Evliya 'ya, Ebrar 'a, Asfiya 'ya atıf yaptılar. Kendi terimlerini söylüyorum. Yani bunların aslında sufiyane bir yaşamla böylesi bir yakinin ikmal edileceğini düşündüler. [00:15:11]
Bu bilgilerle donandıktan sonra yani diyelim ki aklı belli bir kemale ulaştıktan sonra yani bunu çağına erdikten sonra diyelim yani bir fiil aklı olduktan sonra şayet yönünü metafizik aleme çevirir de, de, metafizik aleme döndürür de ilahi mertebeyi temaşa etmek için ruhunu o yönde ısrarlı bir şekilde tutar ise yalnız bu zaman zaman biz riyazet ve mücahede dediğimiz için bedensel pratik gibi anlaşılıyor arkadaşlar. Sakın öyle anlamayın. [00:32:44]
Tasavvuf yöntemiyle ilgili değerlendirmelerin afetlerinden bir tanesi tasavvufun daha ziyade bedensel pratikleri. İnsanlar böyle zannederler. Mesela çokça namaz kılmak, çokça oruç tutmak, çokça zikretmek falan zannederler. Yani belli lafızları tekrarlamak anlamında ilahi isimleri tekrarlamak anlamında. Yöntemin esası bu değildir. Yöntem, yöntemin esası insan zihnini, insan kalbini, uluhiyet mertebesini tahsis etmektir. Ona yönelmektir. Yöntemin esası budur. [00:33:27]
Riyazet ve mücahede kabilinden zikredeceğimiz, bütün fiiller böylesi bir yoğunluğu, böylesi bir yönelişi hem temin etmek hem de sürekli kılmak için yapılır. Yani insan bu dünyanın efaline, fiillerine, bu dünyanın meşgalesine tamamen boğulur da, yani ağzının, burnunun, gözünün, teninin ve azaların hazzıyla meşgul olursa, zihnini öbür tarafa yöneltemez. Oraya kilitleyemez. Bu sebeple, yani bir türlü... Riyazet gerekir. Yani ağzını tutması, burnunu tutması, gözünü tutması, yani azalarını tutması, böylece hayalini arındırması gerekir. Aksi halde o tarafa doğru yönelemez. [00:34:01]
Bu süreç, bu mücahede ve riyazet süreci, fikirle, fikrin yönelişiyle, kutsiyet mertebesine, fikrin kilitlenmesiyle parlak olarak ilerlediğinde aslında birliğe doğru yahut varlığın zorunluluğuna doğru bir gidiş, ona doğru bir ilerleme. Yani kişi aslında, yani kişi aslında, şu sahip olduğumuz dağınıklıktan, parçalanmışlıktan kurtularak birliğe doğru gidiyor. [00:40:20]
nuzul ve uruç yayları bu şu demek insan bu dünyaya geldiğinde ilahi mertebeden Sadır olan çıkan varlık feyzi aşağı doğru iner bu dünyada diyelim ki aşağısının hakikatine dönüşür ruh bedenden bağımsız manevi bir cevher olduğu için tekrar geri iniş sürecini iniş sürecini geriye döndürüp yükseliş süreci yaşayabilir yani bunun İslam dünyasındaki karşılığı Miraç tecrübesidir zaten kelimede uruç aynı kökten geliyor Miraç da aynı kökten geliyor Yani nüz inme bir tür düşme dünyaya düşme ama bu Hristiyanlık'taki gibi bir şey değil tabi bir tür düşme ve aynı zamanda yükselme şimdi düşme tecrübesi Aslında bir parçalanma tecrübesidir her türlü düşmede bekleneceği şekilde parçalanma derken neyi kastediyoruz ruh var beden var göz kulak burun ten bir sürü azamız var yani hayalimiz var ve hepimiz var hafızamız var hatıramız var falan filan yani kuvveler arasında bölünmüş varlıkları kuvveler arasında bölünmüştür aynı zamanda insanın imkana batması demek yani kendisinde taşıdığı imkanı derinleştirme si tam olarak bu imkanın verdiği bölünmüş tüplere bölünmesi demek bu başka bir ifadesiyle insanın mutlaka yetkinleşme süreçlerini yaşamasının gerekliliği demek yani insan zat bölündüğü sürece yetkinlikten uzaklaşıyor kemal AA woman 14 consultation 'a bölünmeyi geriye doğru döndürüp bir ney ulaşabildiği takdirde bu yerleri doğru gidebildiği takdirde insanın Ally不過 geçebilir zevkler advancement emekliliği yetkinliğine doğru gitmesi beklenir. [00:41:03]
İbn -i Sina da bunu takip et, metafiziğe bunu eklemişti. Sonra işarat da, İbn -i Sina önemli bir değişiklik yaptı. Bu değişiklik aslında daha ziyade peygamber ya da nebi kavramı etrafında ele alınan tartışmaların bağlamanı genişletti ve arif kavramı etrafında ele almaya başladı. Fakat İbn -i Sina, Farabi gibi düşünürlerden farklı bir şekilde arif kavramı ekseninde meseleyi ele alınca, bunun içerisinde sadece nebi değil, aynı zamanda ister nebiye ittiba ederek, isterse nebiden bir nebiye ittiba etmeksizin, riyazet ve mücahede yapan insanın, hakikat bilgisine ulaşmak için riyazet yöntemini, mücahede yöntemini kullanan insanın nasıl bir... [00:27:50]
İbn -i Sina, peygambere ittiba eden insanlardan bir grubun varlık, mutlak varlık ve mutlak birlik idrakine ulaşabileceğini en yüksek ağız olarak teslim etti. Hatta Sadreddin Konevi 'nin yorumlarına dikkate alacak olursak, bazı ifadeleri der İbn -i Sina Sadreddin Konevi. Hazretin kendisinin de böyle bir tecrübeye sahip olduğunu ihsas ediyor. Gösteriyor demiyor, ihsas ediyor. Yahut diyor, perdenin ardından, perdenin bu tarafında ne olduğunu görebilecek kadar güçlü bir mizaca sahip. İbn -i Sina için böyle söylüyor. Ama durum her ne olursa olsun bu tasdik edildi. [00:54:00]
İbn -i Tüfeğil, İbn -i Tüfeğil aslında Burhan yöntemiyle hakikate ulaşılacağını ama hakikatin ancak riyazet yöntemi de bu. Burhan 'a eklendiğinde tam bir, yetkin bir kemal, yakin ile idrak edileceğini söyledi. İbn -i Tüfeğil, İbn -i Sina 'nın bu açıklamalarını mantığa ya da Burhan 'a riyazetin eklenmesi olarak değerlendirdi. Kelam geleneğinden Gazali, aynı zamanda yöntemleri değerlendirdikten sonra tasavvuf geleneğini tercih etti. Gazali, Burhan yönteminin de, kelamcıların hissedilen yöntemlerinden, hakikate ulaştırmaya elverişli olmadığını, çünkü bu yöntemlerin yaptığı hissedilen faaliyetinin, hakikate ulaştırmak için yetersiz olduğunu iddia etti Gazali. [00:55:13]
Gazali 'nin projesi de bu aslında. Gazali, hissedilen yöntemiyle yapılan çalışmaların, ister kelamda olsun, ister felsefede olsun, metafizikteki hakikatlere ulaştırmaya elverişli olmadığını, metafizikteki hakikatlere ancak, İbni Sinan 'ın Makabat -ül Arif 'inde anlattığı, ve Sufiler tarafından temsil edilen bir muamele yönteminin olabileceğini söyledi. İhya -i Ulumittin de Gazali 'nin bu iddiasının aslında projelendirilmiş hali, yani metne dökülmüş hali. Gazali sadece bunu iddia etmedi, aynı zamanda buna dair on yıl gibi süren bir uzun riyazet ve mücahede süreci var, çeşitli faslarla birlikte, ardından da bu riyazet ve mücahede tecrübesinin neticesi olarak ortaya çıkmış, işte bütün dönemlerin en önemli metinlerinden birisi olan İhya -i Ulumittin var. [00:56:12]